Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chorzowie

UZASADNIENIE

W dniu 31 sierpnia 2022 roku powód M. J. wniósł pozew, w którym domagał się zasądzenia od pozwanej Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 494,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21 marca 2019 roku oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której oferuje usługę najmu samochodów zastępczych klientom, których samochody uległy unieruchomieniu na skutek kolizji. Podał, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w dniu 12 stycznia 2019 roku zawarł z S. H. umowę najmu pojazdu zastępczego nr (...), której przedmiotem był samochód marki C. (...). Strony umowy ustaliły, że stawka dobowa za najem pojazdu wynosić będzie 180,00 zł netto (221,40 zł brutto). Powód wskazał, że poszkodowany w dniu 8 lutego 2019 roku dokonał zwrotu samochodu zastępczego, a łączna kwota wynagrodzenia za najem samochodu zastępczego przez okres 28 dni wyniosła 6.199,20 zł brutto. Wraz z umową najmu samochodu zastępczego powód zawarł z poszkodowanym umowę cesji, na mocy której poszkodowany przelał na jego rzecz wierzytelność w postaci odszkodowania należnego od pozwanej z tytułu naprawienia szkody, jaką poniósł w związku z koniecznością najmu samochodu zastępczego. W dniu 11 lutego 2019 roku powód wystawił fakturę VAT nr (...) za najem samochodu zastępczego i przesłał ją do pozwanej. Po bezskutecznym upływie terminu płatności zobowiązania, powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty wynikającej z faktury. Pozwana jedynie częściowo uznała roszczenie, wypłacając w dniu 21 lutego 2019 roku kwotę 2.240,00 zł brutto, stanowiącą odszkodowanie za 28 dni najmu pojazdu zastępczego przy zredukowanej stawce najmu pojazdu do kwoty 80,00 zł brutto za dobę. Powód wskazał, że dochodzona przez powoda dobowa stawka najmu na poziomie 180,00 zł netto za najem pojazdu z segmentu K jest stawką rynkową dla usługi oferowanej przez powoda. Jednocześnie powód wyjaśnił, że dochodzi jedynie częściowego roszczenia w kwocie 494,00 zł, nie zrzekając się roszczenia w pozostałej części. Jako datę wymagalności roszczenia powód wskazał 21 marca 2019 roku. Wyjaśnił, że jest to data, w której upłynął termin 30 dni od dnia doręczenia faktury VAT (k.3-5).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania. Pozwana zakwestionowała zasadność przyjętej przez stronę powodową stawki czynszu za dobę najmu pojazdu zastępczego. Pozwana wskazała, że podczas zgłoszenia szkody, tj. 27 listopada 2018 roku pozwana szczegółowo poinformowała o możliwości uzyskania pojazdu zastępczego tej samej klasy, w ramach współpracujących z pozwaną wypożyczalni pojazdów zastępczych. Dalej podaje, że następnego dnia pracownik pozwanej skontaktował się z poszkodowanym ponownie przekazując propozycję zorganizowania pojazdu zastępczego oraz przekazując akceptowane przez pozwaną dobowe stawki najmu. Tego samego dnia, tj. 28 listopada 2018 roku poszkodowany otrzymał pismo, w którym kolejny raz ponowiono propozycje najmu pojazdu. W piśmie wskazano wypożyczalnie współpracujące z pozwaną, wskazano także akceptowaną dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego. Pozwana podkreśliła, że poszkodowany został poinformowany o zasadach najmu pojazdu zastępczego w przejrzysty sposób. Dodała również, że nie kwestionuje, iż stawka powoda jest stawką rynkową, tymczasem pozwana nie dokonała weryfikacji stawki powoda do stawki rynkowej, tylko do stawki obowiązującej w ramach wypożyczalni współpracujących z pozwanym. W ocenie pozwanej, poszkodowany nie współdziałał z pozwaną, winien był chociażby podjąć próbę ustalenia szczegółów i warunków najmu pojazdu zastępczego. Ponadto, powód nie wykazał by najem oferowany przez pozwaną był mniej korzystny dla poszkodowanego, natomiast jeżeli wybrany przez poszkodowanego podmiot świadczy usługi według stawek zdecydowanie wyższych od stawki zaproponowanej przez pozwaną, to powinno to znaleźć odzwierciedlenie w jakichś szczególnie korzystnych dla poszkodowanego warunkach najmu, czego w niniejszej sprawie powód nie wykazał (k. 37-42).

W toku postępowania strony potrzymały dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. J. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...), w ramach której prowadzi wypożyczalnię samochodową i oferuje usługę najmu samochodów zastępczych klientom, których samochody uległy uszkodzeniu na skutek kolizji drogowej (okoliczność bezsporna).

W dniu 21 listopada 2018 roku K. H. uczestniczyła w kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...). Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanej. Pojazd marki V. o numerze rejestracyjnym (...) w momencie kolizji był własnością S. i K. H..

Poszkodowana K. H. telefonicznie zawiadomiła pozwaną o zdarzeniu, w wyniku którego uszkodzony został samochód poszkodowanych. Szkoda została przyjęta przez pozwaną i zarejestrowana pod numerem (...)-02. Pismem z dnia 28 listopada 2018 roku pozwana poinformowała poszkodowaną o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego oraz o maksymalnych kosztach jakie mogą zostać zwrócone w przypadku zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego bez pomocy ubezpieczyciela. Z pisma wynikało, że klasa wynajętego pojazdu powinna być zbliżona do klasy pojazdu uszkodzonego, nie wyższej klasy, natomiast stawka za dobę najmu nie powinna odbiegać od cen występujących na lokalnym rynku i mieścić się w granicach około 80,00 zł brutto. Najem pojazdu nie powinien trwać dłużej niż czas niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego lub zakupu nowego pojazdu.

Podczas rozmów telefonicznych w dniu 27 i 28 listopada 2018 roku pracownicy pozwanej poinformowali poszkodowaną o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego oraz o maksymalnych kosztach jakie mogą zostać zwrócone w przypadku zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego bez pomocy ubezpieczyciela. Z rozmowy z dnia 27 listopada 2018 roku wynikało, że w przypadku chęci skorzystania z najmu pojazdu z oferty ubezpieczyciela - należy zgłosić to pozwanej. W takim przypadku pozwana zorganizuje najem pojazdu zastępczego o zasadniczo podobnej klasie co pojazd uszkodzony. W przypadku skorzystania z usług innej wypożyczalni pozwana zastrzega prawo do weryfikacj i uznania celowych, ekonomicznie uzasadnionych kosztów najmu oraz dobowej stawki najmu do 80,00 zł brutto kosztów najmu za dobę. Poszkodowana potwierdziła, że przekazana informacja jest dla niej zrozumiała. W trakcie rozmowy telefonicznej w dniu 28 listopada 2018 roku poszkodowana oświadczyła, że na dzień 28 listopada 2018 roku nie jest zainteresowana najmem pojazdu zastępczego, natomiast będzie z tej usługi korzystać w najbliższym czasie. Pracownik pozwanej poinformował, iż na adres e-mail poszkodowanej zostaną przesłane dane firm wypożyczających samochody zastępcze.

(dowód: rozmowy telefoniczne z dnia 27 i 28 listopada 2018r. na płycie CD k.73, zeznania świadka K. H. k. 161-162, świadka S. H. k.162-163, akta szkody79-156)

W dniu 12 stycznia 2019 roku właściciel uszkodzonego pojazdu – S. H. – zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego - samochodu osobowego marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na okres od dnia 12 stycznia 2019 roku do dnia 8 lutego 2019 roku. Stawkę dobową za najem pojazdu zastępczego strony ustaliły na kwotę 180,00 zł netto (221,40 zł brutto). Szczegółowe warunki najmu pojazdu zostały uregulowane w Ogólnych Warunkach Najmu (...) oraz w cenniku AutoZastępcze.pl., stanowiących załącznik do umowy, zaakceptowanych przez poszkodowanego. W dniu 08 lutego 2019 roku współwłaścicielka pojazdu złożyła oświadczenie, w którym upoważniła S. H. do bezgotówkowego wynajęcia samochodu zastępczego od firmy (...).pl (...) na czas naprawy należącego do niej samochodu. Upoważnienie obejmowało również składanie wobec firmy (...).pl (...) oświadczeń niezbędnych do wynajęcia pojazdu oraz do złożenia oświadczenia o cesji wszelkich roszczeń wynikających z zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego na czas naprawy tak, aby firma (...).pl (...) samodzielnie mogła wystąpić do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia z roszczeniem o zwrot kosztów wynikających z tej umowy.

Poszkodowani wynajmując pojazd zastępczy od powoda nie interesowali się kosztami najmu pojazdu. Zakładali, że koszt ten zostanie pokryty przez ubezpieczającego, w związku z czym w ich ocenie nie miało znaczenia od kogo wynajmą pojazd zastępczy. Poszkodowani wybrali firmę powoda, ponieważ mieli jego wizytówkę.

(dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego z dnia 12.01.2019r. k. 9, ogólne warunki najmu pojazdów AutoZastępcze.pl. k. 12, cennik k. 13, protokół zdawczo-odbiorczy z 12.01.2019r. k.14, oświadczenie K. H. k.10, oświadczenie S. H. dla Towarzystwa (...) k. 11, akta szkody k. 79-156; zeznania świadka K. H. k. 161-162, świadka S. H. k.162-163,)

12 stycznia 2019 roku - powód zawarł z S. H. umowę przelewu wierzytelności względem sprawcy szkody i pozwanej na rzecz powoda - na mocy której przelał na rzecz cesjonariusza przysługującą mu względem pozwanej wierzytelność o odszkodowania z tytułu szkody komunikacyjnej z dnia 21 listopada 2018 roku związanej z utratą możliwości korzystania z samochodu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Umowa cesji stanowiła załącznik numer 2 umowy najmu pojazdu nr (...).

(dowód: umowa cesji wierzytelności z 12.01.2019r. k. 16)

Zwrot pojazdu zastępczego nastąpił w dniu 8 lutego 2019 roku.

(dowód: protokół zdawczo - odbiorczy k. 14).

W dniu 11 lutego 2019 roku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego przez 28 dni powód wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 5.040,00 zł - 28x180 zł netto (6.199,20 zł brutto), z terminem płatności na dzień 25 lutego 2019 roku, którą przesłał pozwanej.

Pismem z dnia 20 lutego 2019 roku pozwana poinformowała powoda, że przyznano kwotę 2.240,00 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, jednocześnie wskazano, że pozwana dokonała weryfikacji dobowej stawki czynszu najmu, w wyniku której skorygowano stawkę do 80,00 zł brutto za dobę najmu pojazdu tej samej klasy jak uszkodzony pojazd, tj. klasy C. Pozwana wyjaśniła, że stawkę skorygowano do stawek stosowanych przez podmioty współpracujące z pozwaną.

Pismem z dnia 1 marca 2019 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 3.959,20 zł. Wskazał, że termin płatności faktury (...) minął 25 lutego 2019 roku.

W odpowiedzi na wezwanie powoda, pozwana poinformowała, iż szczegółowa analiza sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa nie dają podstaw do uznania wezwania do zapłaty za uzasadnione.

Powód pismem z dnia 16 kwietnia 2019 roku odwołał się od decyzji pozwanej i podtrzymał żądanie zapłaty pełnej stawki 180 zł netto za dobę wynajmu pojazdu.

Pismem z dnia 14 maja 2019 roku pozwana, w odpowiedzi na reklamację powoda, podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

(dowód: faktura VAT z dnia 11.02.2019 r. wraz z dowodem nadania k. 15-15v, pismo pozwanej z dnia 20.02.2019r. k. 18, wezwanie do zapłaty z dnia 1.03.2019r. wraz z dowodem nadania k. 17-17v, pismo pozwanej z dnia 27.03.2019r. k. 19-19v, odwołanie powoda z dnia 16.04.2019r. wraz z dowodem nadania k. 23-24, pismo pozwanej z dnia 14.05.2019r. k. 20-20v).

Ceny najmu pojazdów klasy podobnej do klasy pojazdu uszkodzonego (klasa C), zawierają się pomiędzy 85,00 zł, a 266,00 zł brutto. Średnia cena z otrzymanych ofert to 150,00 zł brutto. Zastosowana przez powoda stawka najmu 221,40 zł brutto dla pojazdu segmentu crossover – co samochód wynajęty – zawiera się w zakresie stawek stosowanych przez inne podmioty zajmujące się profesjonalnie wynajmem pojazdów klasy C.

(dowód: opinia biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej mgr inż. M. B. k. 180-190 )

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o materiał dowodowy przedstawiony przez strony, zeznania świadka K. H., a także świadka S. H.. Zeznania świadków Sąd ocenił jako wiarygodne, choć było one ogólnikowe. Świadkowie nie pamiętali szczegółów procesu likwidacji szkody, co uzasadnione jest znacznym upływem czasu pomiędzy zdarzeniem, a składaniem zeznań. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opinii biegłego sądowego z zakresu motoryzacji. Opinię tą Sąd uznał za rzetelną i wyczerpującą.

Sąd oddalił wnioski powoda o zobowiązanie pozwanej do przedłożenia dokumentów dotyczących szczegółów złożenia poszkodowanym oferty najmu pojazdu zastępczego (zawarte w pkt 12 pozwu). Brak jest postaw do przyjęcia, że obowiązkiem ubezpieczyciela było przedstawienie oferty najmu pojazdu zastępczego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

W sprawie bezsporna była odpowiedzialność pozwanej za zdarzenie drogowe z dnia 21 listopada 2018 roku, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd poszkodowanych. W tym zakresie Sąd miał na uwadze, iż zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Jednocześnie, gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane (art. 230 k.p.c.).

Odpowiedzialność pozwanej w stosunku do poszkodowanych K. i S. H. wynikała z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego zawartej ze sprawcą kolizji. Stosownie do treści art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Warunki odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkodę spowodowaną przez ubezpieczonego przez niego posiadacza pojazdu mechanicznego określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2019.2214 j.t.). W myśl art. 34 cytowanej wyżej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym (art. 36 ww. ustawy). Przy czym jeżeli doszło do zderzenia się dwóch pojazdów mechanicznych, to podstawę odpowiedzialności stanowi art. 415 k.c., bowiem jak to wynika z art. 436 § 2 k.c. obowiązek naprawienia szkody związany jest z winą sprawcy.

Sąd uznał, że M. J. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...) był legitymowany czynnie do wzięcia udziału w procesie w charakterze powoda w związku z nabyciem od poszkodowanych wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego na podstawie umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 12 stycznia 2019 roku, na podstawie art. 509 § 1 i 2 k.c.

Spór stron koncentrował się wokół zasadności najmu pojazdu zastępczego za stawkę przewyższającą stawkę obowiązującą w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, a zatem ekonomicznie uzasadnionych kosztów najmu. Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (por. uchwała SN z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17). Przyjmuje się, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do odczuwalnego wzrostu składek ubezpieczeniowych. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji gdyby mu szkody nie wyrządzono (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03, Legalis nr 277761).

Nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdy następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela.

Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, które Sąd rozpoznający sprawę w pełni podziela.

Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Sąd Najwyższy podkreślił, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów. Jakkolwiek poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania i wyboru najtańszej oferty najmu pojazdu zastępczego, niemniej jednak nie można zapominać, że z drugiej strony na poszkodowanym ciążą cywilistyczne obowiązki współdziałania w celu minimalizacji szkody oraz że ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania, z którego wynikła szkoda. (art. 361 § 1 k.c., art. 354 § 2 k.c.). Skoro poszkodowanemu jest oferowany pojazd zstępczy za cenę niższą niż ta, za którą wynajmuje pojazd od innego podmiotu, to w ocenie Sądu zignorowanie oferty ubezpieczyciela może uchodzić w konkretnych okolicznościach sprawy za naruszenie obowiązku współdziałania z ubezpieczycielem.

Z powyższego wynika, że dopuszczalne jest zawarcie przez poszkodowanego umowy najmu pojazdu zastępczego na wybranych przez niego warunkach, z tym jednak zastrzeżeniem, że odpowiedzialność ubezpieczyciela sprawcy szkody ograniczona będzie w wymiarze finansowym do zaproponowanych poszkodowanemu warunków najmu pojazdu zastępczego chyba, że z okoliczności sprawy będzie wynikało, że wybór innego niż ubezpieczyciel kontrahenta był podyktowany względami natury ekonomicznej lub celowościowej.

W przedmiotowej sprawie wydatki związane z wynajęciem pojazdu zastępczego u powoda za istotnie wyższą stawkę niż stawka proponowana przez stronę pozwaną - nie były uzasadnione. Brak jest więc podstaw do obciążenia tymi kosztami strony pozwanej. Wskazać należy, że w sprawie poszkodowanym została przedstawiona informacja o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela za stawkę 80,00 zł brutto za dobę najmu. Poszkodowani nie wykazali zainteresowania tą ofertą wskazując, że na razie nie potrzebują auta zastępczego, ale skontaktują się w momencie, gdy takiego auta będą potrzebować. Mimo tej deklaracji poszkodowani wynajęli pojazd zastępczy u powoda. W ich ocenie nie miało znaczenia od kogo wynajmą pojazd zastępczy, skoro jego koszt zostanie pokryty przez pozwaną. Wyboru wypożyczali powoda dokonali z uwagi na to, że akurat dysponowali jego wizytówką. Powodem wyboru wypożyczali powoda nie były zatem żadne uzasadnione względy, poszkodowani nie uważali oferty powoda za korzystniejszą, nie wybrali jej dlatego, że była dla nich korzystniejsza.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że poszkodowani zapoznali się z warunkami finansowymi likwidacji szkody wynikającej z najmu pojazdu zastępczego. Decyzję w zakresie wyboru podmiotu, od którego wynajmą pojazd nie poparli jednak analizą, a z ich zeznań wynika, że nie pamiętają zbyt szczegółowo okoliczności wynajęcia pojazdu zastępczego. K. H. została szczegółowo poinformowana przez pracowników pozwanej o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem oraz obowiązku współdziałania z dłużnikiem celem minimalizacji szkody, w końcu o konsekwencjach z tym związanych w postaci weryfikacji stawki dobowej do wysokości stawki akceptowanej przez ubezpieczyciela. Mimo to nie skorzystała z najmu pojazdu zastępczego na warunkach przedstawionych przez ubezpieczyciela.

Nie można podzielić twierdzeń powoda, że obowiązkiem ubezpieczyciela było przedłożenie dokumentów dających realną możliwość uzyskania pojazdu zastępczego. Dlatego w tym zakresie wniosek dowodowy powoda został pominięty przez Sąd na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c. Bezspornym było, że informacja skierowana do poszkodowanej nie spełniła wymogu uznania jej za ofertę w rozumieniu art. 66 § 1 k.c. gdyż, nie zawiera wszystkich istotnych dla konsumenta postanowień umowy. Przypisać jej można jednak walor informacji handlowej, zawierającej dostateczne informacje istotne z punktu widzenia obrotu w zakresie likwidacji szkody związanej z najmem pojazdu zastępczego, które mogły uzmysłowić poszkodowanym zasady i reguły rządzące likwidacją szkody. Zauważyć należy również, że przepisy regulujące odpowiedzialność posiadacza pojazdu za spowodowanie szkody majątkowej, nie uzależniają uprawnienia do dochodzenia roszczeń od przedłożenia poszkodowanemu jakiejkolwiek oferty w rozumieniu przepisów k.c. Wniosek taki nie wypływa również ze stanowiska przedstawionego w powołanej powyżej uchwale Sądu Najwyższego.

Poszkodowani nie wyrazili zainteresowania propozycją ubezpieczyciela w zakresie najmu pojazdu zastępczego, nie wystąpili z inicjatywą poznania bliżej jej warunków i co najistotniejsze - nie dokonali oceny, czy oferta którą wybrali lepiej zaspokaja ich potrzeby, czy też może skorzystanie z pojazdu oferowanego przez ubezpieczyciela byłoby wystarczające. Poszkodowani zdecydowanie nie liczyli się z kosztami najmu pojazdu zastępczego. Zakładani, że koszt ten zostanie pokryty przez ubezpieczyciela, dlatego w ich ocenie nie miało znaczenia od kogo pojazd zastępczy wynajmą. Z tego punktu widzenia wybór oferty powoda był racjonalny, ponieważ korzystali oni z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu. Jednak w sytuacji, gdy poszkodowani dokonali wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścili wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanej. Najem pojazdu od wypożyczalni współpracującej z pozwaną kompensowałby szkodę. Wynajęcie pojazdu za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż przedmiotem dowodzenia w procesie cywilnym, mogą być w świetle art. 227 k.c. jedynie fakty. Faktem jest, iż poszkodowani nie wykazali zainteresowania propozycją ubezpieczyciela kierując się wygodą, a nie obiektywnymi czynnikami wynikającymi z nieatrakcyjności oferty wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem. W konsekwencji doszło do przeniesienia ciężaru dowodu na powoda w zakresie wykazania, że koszty najmu pojazdu zastępczego w stawce wyższej były ekonomicznie uzasadnione. W tym celu strona powodowa powinna wykazać zasadność wyboru przez poszkodowanych oferty powoda.

Nie wypełnia powyższego obowiązku powołanie się na hipotetyczne warunki umów najmu, bądź kwestionowanie możliwości najmu pojazdu na zaproponowanych warunkach. Nie jest możliwe zrekonstruowanie jakie byłyby ewentualne decyzje poszkodowanych gdyby otrzymali oni pełną ofertę ubezpieczyciela. Nie sposób bowiem wywieść miernika „rozsądku” i przyjąć, że poszkodowany wybrałby z pewnością ofertę pozwanego bo tak nakazywałoby ogólnie przyjęte doświadczenie życiowe i preferencje statystycznego konsumenta ofert najmu pojazdu zastępczego.

Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, że koszty wynajęcia pojazdu zastępczego w zakresie, w jakim przekraczają koszty skorzystania z takiego pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela nie są objęte odpowiedzialnością pozwanego tylko wówczas, gdy ich poniesienie nie było celowe i ekonomicznie uzasadnione i naruszało ciążący na poszkodowanym obowiązek minimalizacji szkody. W przedmiotowej sprawie, mając na względzie naruszenie przez poszkodowanych obowiązku minimalizacji szkody oraz fakt, że strona pozwana wypłaciła powodowi tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego kwotę 2.240,00 zł brutto (28 dni x 80 zł), Sąd nie znalazł podstaw do stwierdzenia, że powodowi należało się odszkodowanie według wyższej (niż proponowana przez ubezpieczyciela) dobowej stawki ustalonej w umowie najmu z poszkodowanym.

Z powyższych względów Sąd uznał roszczenie powoda za niezasadne w całości i oddalił powództwo o czym orzeczono w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

W punkcie drugim wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania, zasądzając, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., od powoda jako strony przegrywającej na rzecz pozwanej kwotę 107 zł, na którą złożyły się koszty zastępstwa procesowego 90 zł (2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 215 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz koszt opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W punkcie trzecim wyroku Sąd na podstawie art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 2 k.p.c. nakazał pobrać od powoda kwotę 192,95 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Chorzowie za sporządzenie opinii biegłego.

SSR Anna Trelewicz

Sygn. akt VIII C 555/22

ZARZĄDZENIE

1.  Wniosek pełnomocnik pozwanej o sporządzenie uzasadnienia – w terminie, opłata 100 zł uiszczono;

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej;

3.  K.. 14 dni lub z wpływem.

C., 22 maja 2023 roku

SSR Anna Trelewicz