Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chorzowie

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 11 grudnia 2023 r. skierowanym przeciwko A. P., L. S. reprezentująca małoletnie L. P. (1) i L. P. (2), wniosła o zasądzenie na rzecz małoletniej L. P. (1) alimentów w wysokości po 1.500,00 zł miesięcznie i po 1.200,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. P. (2). Jednocześnie wniosła o udzielenie zabezpieczenia powództwa poprzez zobowiązanie A. P. do łożenia alimentów na rzecz małoletniej L. P. (1) alimentów w wysokości po 1.500,00 zł miesięcznie i po 1.200,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. P. (2), do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W uzasadnieniu powództwa, pełnomocnik strony powodowej wskazał, iż strony prowadziły wspólne gospodarstwo domowe do 11 marca 2023 r. Małoletnie powódki wraz z matką zamieszkują w mieszkaniu socjalnym. Pozwany do niedawna przebywał za granicą i wtedy utrzymywał sporadyczne kontakty z dziećmi. W chwili obecnej toczy się postępowanie przed tutejszym Sądem w kwestiach dotyczących władzy rodzicielskiej i kontaktów. Pozwany założył dzieciom rachunki bankowe i wydał matce karty płatnicze, zastrzegając, że środki mogą być wydawane tylko na zakupy związane z potrzebami dzieci. Matka nie posiada dostępu do tych rachunków. Obecnie L. S. pozostaje w nowym związku a partner pomaga jej finansowo. Ona sama pracuje na ¾ etatu zarabia około 1.750,00 zł netto miesięcznie. Ponieważ pozwany zaprzestał dobrowolnej alimentacji na rzecz córek, żądanie pozwu jest uzasadnione.

Na rozprawie w dniu 5 marca 2024 r. (k.56), pozwany uznał żądanie pozwu do kwoty po 500,00 zł miesięcznie na rzecz każdej z małoletnich począwszy od dnia wniesienia pozwu, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa.

Postanowieniem z dnia 5 marca 2024 r. (k.55), zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 7 czerwca 2024 r. (k.86), sąd uwzględnił w części wniosek o udzielenie zabezpieczenia i zobowiązał A. P. do łożenia na rzecz małoletniej L. P. (1) alimenty w kwocie po 1.000,00 zł miesięcznie i na rzecz małoletniej L. w kwocie po 800,00 zł miesięcznie poczynając od dnia 1 marca 2024 r. wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, na czas toczącego się postępowania.

Na rozprawie w dniu 10 września 2024 r. (k.131), pełnomocnik pozwanego uznał ostatecznie żądanie pozwu do kwoty po 600,0 zł miesięcznie na rzecz każdej z małoletnich powódek, począwszy od dnia wniesienia pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia L. P. (1) ur. (...) w S. i małoletnia L. P. (2) ur. (...) w S., pochodzą z nieformalnego związku (...).

Pozwany mieszkał z małoletnimi i ich matką do marca 2023 r., kiedy to L. S. wyprowadziła się od pozwanego i zamieszkała w lokalu socjalnym otrzymanym z urzędu miasta. Razem z nią, od kwietnia 2023 r. zamieszkuje jej partner, z którym prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. (...) L. S. pozostaje w zatrudnieniu.

Od września 2024 r. małoletnie L. i L. uczęszczają do przedszkola. Miesięczny koszt z tego tytułu wynosi około 320,00 zł. Wcześniej małoletnie pozostawały pod opieką matki.

Parter pomagał L. S. w opiece nad dziećmi gdy chodziła do pracy. Pierwotnie pracowała w restauracji na 3/4 etatu, później na 1/2 etatu, w ostatnim czasie (maj 2024 r.) pracowała na 1/4 etatu. Od czerwca pozostaje bezrobotna. Jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy, bez prawa do zasiłku (k.123) i poszukuje zatrudnienia.

Małoletnia L. P. (1) ma zdiagnozowany autyzm z zespołem (...). Ma orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i wczesnego wspomagania rozwoju (k.172, 179). Miesięcznie przysługują małoletniej 4 godziny terapii w ramach NFZ. Wcześniej L. S. chodziła z małoletnią do psychologa i psychiatrów prywatnie, a koszt wizyty wynosił 250,00 zł. Do logopedy i psychologa chodziła z Funduszu. Obecnie L. jest diagnozowana. Małoletnia L. P. (2) rozwija się prawidłowo.

Pozwany utrzymuje kontakty z córkami zabierając je w co 2 weekend od soboty godz. 11:00 do niedzieli godz. 16:00. W tygodniu nie zabiera małoletnich.

Czynsz w zajmowanym przez ww. lokalu wynosi 570,00 zł, opłata za energię elektryczną 330,00 zł co miesiąc, za gaz 67,00 zł co 2 miesiące, za telefon 30,00 zł, rata za lodówkę wynosi 344,00 zł.

L. S. nie ma zadłużeń.

W 2023 r. L. S. nie była z małoletnimi na wakacjach, z uwagi na brak środków.

Pozwany A. P. mieszka sam. W dniu 31 lipca 2023 r. sprzedał mieszkanie, w którym zamieszkiwał z L. S. i małoletnimi za kwotę 159.999,00 zł (k.141) i kupił inne za kwotę 72.000,00 zł (k.147). Pozwany miał wcześniej kredyt na około 46.000,00 zł i spłacił go z kwoty, która pozostała ze sprzedaży mieszkania. W sierpniu 2024r. pozwany wziął kredyt na dokończenie remontu mieszkania.

W 2023 r. pozwany pracował w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem około 3.000,00-4.000,00 zł. Od marca 2024 r. pracuje na pół etatu u tego samego pracodawcy, faktycznie zarabia około 3.500,00-4.000,00 zł miesięcznie. Pracuje w branży budowlanej. Nie ma innych dochodów.

Czynsz wraz z opłatą za wodę w zajmowanym przez pozwanego mieszkaniu wynosi około 500,00 zł, opłata za energię elektryczną 400-500 zł co 2 miesiące. Miesięczny koszt butli z gazem wynosi około 50,00 zł.

Pozwany ma zadłużenie w ZUS na 30.000,00 zł, z tytułu nienależnie pobranej renty rodzinnej z czasów kiedy był uczniem. Pozwany spłaca pożyczkę w P. po 500,00 zł miesięcznie. Zadłużenie alimentacyjne wynosi około 6.000,00 zł.

Do pracy pozwany dojeżdża samochodem osobowym marki O. (...) z 2004 r., koszt paliwa wynosi 150-200,00 zł.

Zanim podjął pracę w Polsce, pozwany pracował za granicą jako pracownik ogólnobudowlany. Zarabiał wówczas około 10.000,00 zł na miesięcznie. Zrezygnował jednak z tej pracy ze względu na dzieci.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań L. S., A. P. oraz pozostałej dokumentacji dołączonej do akt.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Niezbędnym do dokonania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie było ustalenie sytuacji materialnej stron wobec żądania L. S. reprezentującej małoletnie L. i L. P. (2), przyznania alimentów w łącznej sumie po 2.700,00 zł miesięcznie na rzecz uprawnionych.

Stosunek alimentacyjny, jako rodzaj stosunku cywilnoprawnego tworzy ścisłą zależność dwu podmiotów, z których jeden ma prawo domagania się dostarczania mu środków utrzymania, a w miarę także środków wychowania, natomiast drugi zobowiązany jest żądanie to zaspokoić. „Dostarczenie środków utrzymania” to w powszechnym rozumieniu zaspokajania normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału itp. Obejmuje więc powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia.

Zgodnie z treścią art. 133 §1 k.r.i o. i art. 135 §1 k.r.i o., na obojgu rodzicach spoczywa obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Treścią obowiązku alimentacyjnego jest więc dostarczanie uprawnionemu przez zobowiązanego środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania (art.128 k.r.i o.).

Reasumując, istotą obowiązku alimentacyjnego jest stworzenie uprawnionemu normalnych warunków bytowania odpowiadających jego wiekowi czy stanowi zdrowia.

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno – ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego (uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy gdy żyją z nimi wspólnie jak i wtedy gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami (wyrok SN z dnia 6 stycznia 2000r. I CKN 1077/99). Regulując kwestie zobowiązań alimentacyjnych rodziców dzieci, Sąd Najwyższy wskazał nawet na tak daleko idące zobowiązania polegające na tym, iż w szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu (uchwała SN z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Koszty utrzymania wynikają w głównej mierze z konieczności zapewnienia uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia czy też pielęgnacji w chorobie. Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje poprzez zapewnienie poza środkami materialnymi osobistej opieki, troski o rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnej egzystencji w społeczeństwie.

Zgodnie z przywołanym wyżej art. 133 §1 k.r. i o. oboje rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. W świetle natomiast art. 135 §2 k.r. i o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.

Jak ustalono w trakcie przeprowadzonego postępowania, koszty utrzymania małoletnich powódek rosną, zwłaszcza koszty utrzymania małoletniej L., która z racji stanu zdrowia wymaga zwiększonych nakładów na zapewnienie jej odpowiedniej terapii i w razie potrzeby leczenia specjalistycznego.

Mimo to sąd uwzględnił żądanie pozwu tylko w ograniczonym zakresie, mając również na względzie, że wskazane w pozwie koszty utrzymania powódek wydają się zawyżone.

Uwzględniając konieczność zapewnienia małoletnim ich uzasadnionych potrzeb, sąd uznał za zasadne przyznanie alimentów do kwoty po 1.000,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. P. (1) i po 800,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. P. (2). W ocenie Sądu tak ustalona wysokość alimentów w zupełności i w pełnym zakresie pozwoli L. S. na realizowanie wszystkich uzasadnionych potrzeb małoletnich, a jednocześnie będzie możliwe do zrealizowania przez pozwanego.

L. S. dowodziła, iż miesięczne koszty utrzymania małoletnich są znaczące oraz że jej kondycja materialna nie pozwala na realizację niektórych wydatków jak np. wyjazdy wakacyjne. Dowodzone przez ww. środki jakie mają być przeznaczane wyłącznie na potrzeby małoletnich powódek zdają się jednak przeczyć takiemu stwierdzeniu.

W treści pozwu L. S. wyszczególniła miesięczne koszty utrzymania powódek, co po zsumowaniu dało kwotę 2.500,00 zł (na rozprawie wskazała, iż obecnie kwota ta jest wyższa). Warto przy tym zauważyć, że dostępne ww. do niedawna środki z tytułu zatrudnienia (na ¾ etatu) wynosiły około 1.750,00 zł netto (obecnie matka powódek jest bezrobotna), mało zatem prawdopodobnym jest aby mając na uwadze ww. budżet (nawet przy wsparciu partnera), wyłączne wydatki tylko na małoletnie stanowiły sugerowaną wartość.

L. S. do kosztów utrzymania małoletnich wliczyła koszty utrzymania mieszkania. W ocenie sądu jest to składnik, który w kosztach utrzymania dziecka nie powinien się znaleźć. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 marca 2016 r., brak podstaw do wliczania do obowiązku alimentacyjnego kosztów mieszkania i jego utrzymania. W kwocie alimentów należy uwzględnić niejako ryczałtowo koszty zużycia wody, prądu, gazu do gotowania i ogrzania wody użytkowej dla dzieci. Jednak koszt utrzymania i ogrzania mieszkania obciąża rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej i zobowiązany jest zapewnić dla siebie takie mieszkanie, które umożliwia pobyt z nim dzieci (I ACa 1755/15).

Analogiczny argument wysunąć można wobec opłat za telewizję czy internet.

Mało prawdopodobnym jest w ocenie sądu, aby zważywszy na kondycję materialną rodziny jak i rzeczywiste i realne potrzeby powódek, L. S. co miesiąc na odzież i obuwie dla małoletnich przeznaczała łącznie aż 300,00 zł. Podobnie mało prawdopodobnym jest aby miesięcznie wyłącznie na zabawki dla dzieci wydatkowała 200,00 zł, czy na zakup środków czystości i kosmetyków łącznie około 300,00 zł miesięcznie. Większość produktów tego rodzaju wystarcza na okresy znacznie dłuższe niż miesiąc. Również nie wydaje się prawdopodobnym by L. S. w dalszym ciągu ponosiła koszty zakupu pieluch, skoro młodsza z powódek w grudniu bieżącego roku kończy 3 lata.

Powyższe wskazuje, że mając na uwadze budżet rodziny i wydatki konieczne, matka małoletnich nie tylko nieprecyzyjnie określiła potrzeby córek, ale też biorąc pod uwagę dostępne w rodzinie środki, uplasowała koszty utrzymania powódek na nierzeczywistym poziomie.

Zgodnie z art. 135 §3 k.r. i o. na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają świadczenia takie jak: świadczenie wychowawcze czy świadczenie Dobry Start. Bez wątpienia mają one jednak wpływ na ocenę rzeczywistych i realnych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji, a tym samym ustalenia kosztów jej utrzymania.

Mając zatem na uwadze fakt, że ww. świadczenia mają bez wątpienia wpływ na ocenę potrzeb uprawnionych, sąd uznał, iż ustalona wysokość alimentów w połączeniu z ww. świadczeniem (obecnie 800,00 zł), pozwoli L. S. w pełni zabezpieczyć wszystkie uzasadnione potrzeby małoletnich, dlatego w zakresie przewyższającym żądaną kwotę, sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione.

Uwzględnienie powództwa, nastąpiło do poziomu pozwalającego na zabezpieczenie potrzeb powódek w większym wymiarze a jedocześnie w możliwym do spełnienia przez pozwanego. Pozwany z tytułu zatrudnienia osiąga zarobki w wysokości 4.000,00 zł. Wg własnego oświadczenia, nie ma innych dochodów, a poszukiwania lepiej płatnej pracy nie powiodły się. W ocenie sądu, pozwany jako osoba młoda, posiadająca już doświadczenie w branży budowlanej, ma odpowiednie możliwości by alimentować córki w ustalonym zakresie.

Możliwości zarobkowe zobowiązanego, nie mogą być zawsze utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami czy dochodami. Wskazane bowiem w art. 135 k.r.i o. możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego, rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. W przypadkach uzasadnionych obejmują one także wysokość zarobków, które zobowiązany jest w stanie uzyskać, lecz nie osiąga ich z przyczyn nie zasługujących na uwzględnienie. Dotyczy to sytuacji, w których osoba zobowiązana, przykładowo nie wykonuje wyuczonego i dobrze wynagradzanego zawodu, pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy lub pracuje dorywczo (por. uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Pozwany ma kontakty z córkami w dwa weekendy w miesiącu, zatem w znaczącym zakresie to L. S. opiekuje się małoletnimi i zabezpiecza większość ich potrzeb, dlatego obowiązkiem pozwanego jest wspomagać matkę dzieci w większym wymiarze przynajmniej w aspekcie materialnym.

Mając powyższe na uwadze sąd zasądził od A. P. na rzecz małoletniej L. P. (1) alimenty w kwocie po 1.000,00 zł miesięcznie i na rzecz małoletniej powódki L. P. (2) alimenty w kwocie po 800,00 zł miesięcznie, poczynając od dnia 11 grudnia 2023 r., z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, w miejsce alimentów zabezpieczonych postanowieniem tutejszego Sądu z dnia 5 marca 2024 r., zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 7 czerwca 2024 r. W pozostałym zakresie sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione, z podanych wyżej przyczyn. Na mocy art. 102 k.p.c., sąd odstąpił od obciążenia pozwanego kosztami postępowania sądowego i zniósł pomiędzy stronami koszty procesu.

Na mocy art. 333 §1 k.p.c. sąd nadał wyrokowi w części zasądzającej rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd oddalił wniosek A. P. o zwrot kosztów stawiennictwa na rozprawie w dniu 5 marca 2024r. albowiem zwrot tego rodzaju kosztów zgodnie z przepisami ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przysługuje świadkom, ewentualnie stronom zwolnionym od kosztów sądowych, pozwanemu zatem jako stronie postępowania zwrot kosztów stawiennictwa w ww. sprawie nie przysługuje.