Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chorzowie

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 września 2024 r. skierowanym przeciwko M. S. (1), A. S. reprezentująca małoletnie O. S. (1) i E. S. (1), wniosła o podwyższenie alimentów na rzecz małoletniej O. do kwoty po 1.150,00 zł miesięcznie i na rzecz małoletniej E. S. (1) do kwoty po 1.050,00 zł miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, w miejsce alimentów zasądzonych w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 24 marca 2023 r. w sprawie o sygn. XVIII C 840/22.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik strony powodowej wskazał, iż koszty utrzymania małoletnich powódek znacznie wzrosły. Miesięczne koszty utrzymania gospodarstwa domowego wynoszą: czynsz 2.113,47 zł, abonament telefoniczny 66,00 zł, N. 43,00 zł energia elektryczna 100,0 zł gaz 100,00 zł internet 62,00 zł, opłaty na odzież, kosmetyki, kieszonkowe, wyjścia dla obu małoletnich – 1.200,00 zł miesięcznie, na koszty te składają się również wydatki na leki i leczenie – 300,00 zł miesięcznie oraz żywność i środki chemiczne – 2.500,00 zł. Na wydatki związane z kształcenie małoletnich składają się opłaty szkolne – (...), ubezpieczenie, klasowe, wycieczki – około 650,00 zł rocznie, książki dla małoletniej O. – 400,00 zł rocznie. Koszty korepetycji dla małoletniej O. wyniosły 710,00 zł. Na wypoczynek wakacyjny dla małoletnich w wakacje 2024 r. A. S. wydała 10.000,00 zł.

W odpowiedzi na pozew (k.90), pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu prezentowanego stanowiska wskazał, iż w dalszym ciągu pozwany chce zaspokajać potrzeby materialne małoletnich, jednakże zakwestionował zasadność tak znaczącej podwyżki świadczenia po zaledwie półtora roku od wydania wyroku rozwodowego, zwłaszcza że dochodzona kwota nie jest adekwatna ani do potrzeb powódek ani do możliwości zarobkowych pozwanego.

Cześć wydatków na małoletnie została istotnie zawyżona, a zarobki pozwanego nie uległy zwiększeniu, a wręcz przeciwnie pogorszyła się. Pozwany systematycznie realizuje ciążący na nim obwiązek alimentacyjny, dodatkowo dokłada wszelkich starań by utrzymywać kontakt z młodszą córką, która odwiedza ojca dwa razy w tygodniu. Starsza córka, z uwagi na własne plany i preferencje, spędza czas głównie z rówieśnikami, ma jednak stały kontakt telefoniczny z ojcem. Pozwany ponosi również dodatkowe koszty w trakcie spotkań z małoletnimi, zabrał też córki na żużel, do parku K., na wycieczkę do P., na kajaki w R., zapewnił też córce bilet do przejazdu komunikacją miejską wart 200,00 zł.

Sytuacja finansowa i zdrowotna pozwanego jest trudna. Pozwany pracuje jako kierowca autobusu i miesięcznie uzyskuje wynagrodzenie w wysokość około 5.000,00 zł netto. Mieszka sam. Z uwagi na sytuacje materialną nie stać go na wyjazdy wakacyjne. Pozwany od wielu lat wykonując pracę kierowcy, zmaga się z poważnymi problemami z kręgosłupem. W ostatni czasie pozwany dwukrotnie przebywał na zwolnieniach lekarskich, a ponieważ jego wynagrodzenie w czasie zwolnienia wynosi tylko 80%, często pracuje z ciągłym bólem pleców, bo nie stać go na kolejne okresy L4. Na prywatną rehabilitację pozwanego nie stać.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnie O. S. (2) ur. (...) w Ś. (k.6) i E. S. (1) ur. (...) w B. (k.7), pochodzą ze związku małżeńskiego A. S. i M. S. (1), rozwiązanego przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 24 marca 2023 r.(k.245 akt Sądu Okręgowego w Katowicach o sygn. XVIII C 840/22).

W wyroku rozwodowym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi sąd powierzył matce, ograniczając ojcu władzę rodzicielską do prawa współdecydowania o wszystkich istotnych sprawach małoletnich.

Kosztami utrzymania małoletnich sąd obciążył obojga rodziców i tytułem przyczyniania się do ponoszenia tychże kosztów zasądził od M. S. (1) na rzecz małoletniej O. S. (2) alimenty w wysokości po 750,00 zł miesięcznie i na rzecz małoletniej E. S. (1) alimenty w wysokości po 650,00 zł miesięcznie, poczynając od dnia prawomocności wyroku, wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat.

W marcu 2023 r. kiedy ustalono obowiązek alimentacyjny M. S. (1), sytuacja osobista i materialna stron przedstawiała się następująco: A. S. mieszkała z córkami, pracowała na stanowisku nauczyciela wczesnoszkolnego, wychowawcy świetlicy. Jej wynagrodzenie wynosiło do 4.935,77 zł netto. M. S. (2) pracował jako kierowca autobusu miejskiego, osiągając wynagrodzenie miesięcznie w wysokości do 4.575,37 zł netto.

A. S. samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Pracuje w charakterze nauczyciela klas początkowych, obecnie w świetlicy szkolnej bo nie ma etatu dla nauczyciel w klasach 1- 3. Ww. nie szuka pracy w innej szkole bo do pracy ma bardzo blisko do pracy i nie dojeżdża środkami komunikacji miejskiej. Pracuje 20 godzin w świetlicy tygodniowo i ma 4 godziny zajęć rewalidacyjnych. Uzyskuje średnie miesięczne wynagrodzenie w wysokości 5.386,95 zł netto (k.132).

A. S. otrzymała około 3.600,00 zł za wczasy pod gruszą, dostaje również trzynastkę.

Opłaty w zajmowanym przez A. S. i małoletnie lokalu wynoszą: najem mieszkania 2.100,00 zł wraz z mediami, połata za gaz około 100,00 zł miesięcznie, za energię elektryczną ponad 100,00 zł miesięcznie, za internet z telewizją 60,00 zł miesięcznie, za N. 40,00 zł miesięcznie, abonamenty za telefon wynoszą około 70,00 zł.

Obecnie małoletnia E. ma 13 lat, a małoletnia O. lat 17. E. S. (1) uczęszcza do VII klasy SP, a O. S. (1) do III klasy Technikum Chemicznego w C., które będzie kończyła za 2 lata. Małoletnie nie korzystają z wyżywienia w szkole.

Małoletnia E. S. (1) od pół roku cierpi notorycznie bóle głowy, dlatego A. S. udała się z nią prywatnie do neurologa bo terminy z NFZ są odległe. Za wizytę zapłaciła 400,00 zł. Neurolog zlecił badanie okulistyczne i rezonans. Małoletnia jest zapisana na dzień 28 lutego 2025 r. na przyjęcie do szpitala dziecięcego w C.. Do tej pory na leczenie córki ww. wydała łącznie 1.250,00 zł, bowiem sam rezonans kosztował 650,00 zł. Małoletnia ma zdiagnozowaną torbiel na szyszynce wielkości 6 mm, co wymaga stałej kontroli. Ww. zażywa leki dwa razy dziennie, co ma poprawić ukrwienie i pracę mózgu, zażywa też doraźnie leki przeciwbólowe. Koszt jej leków wynosi 100,00 zł na dwa miesiące. Obydwie małoletnie chodzą do okulisty ze względu na wadę wzroku. Łączny koszty okularów wyniósł 1.250,00 zł.

E. S. (1) była ze szkoły w E., a koszt wyjazdu wyniósł 120,00 zł. O. S. (1) była na 3 dniowej wycieczce w górach której koszt wyniósł 540,00 zł. Powódki nie uczęszczają na dodatkowe zajęcia. O. S. (1) ma korepetycje z matematyki, co łącznie miesięcznie wynosi około 300,00 zł.

Nikt A. S. materialnie nie wspomaga, jej matka zmarła, a ojciec jest sam.

W okresie wakacji A. S. była z córkami i ze znajomi na wyjeździe w Chorwacji. Koszt wyjazdu na 10 dni łącznie wyniósł 10.000,00 zł.

Z tytułu podziału majątku A. S. otrzymała w 2024 r. od pozwanego 10.000,00 zł. Pozwany uregulował należność w dwóch ratach.

M. S. (1) pracuje jako kierowca autobusu komunikacji miejskiej, osiągając wynagrodzenie w wysokości około 4.900 – 5.000,00 zł miesięcznie (łącznie z ewentualnymi nadgodzinami). Wynagrodzenie ww. uzależnione jest od tego, czy pracuje w nadgodzinach czy przebywa na zwolnieniu lekarskim. Jako kierowca zawodowy pracuje 20 lat, jeździ autobusem w K..

Świadczenie w postaci tzw. „Wczasów pod Gruszą” wynosi u pozwanego około 1.500 – 1.900,00 zł z czego pozwany opłaca czas z dziećmi albo pokrywa bieżące koszty. Oprócz małoletnich powódek M. S. (1) nie ma innych osób na utrzymaniu.

Pozwany mieszka sam i samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Mieszka w mieszkaniu swojego ojca. Za czynsz płaci około 650,00 zł miesięcznie wraz z ogrzewaniem, za energię elektryczną około 200,00 zł co dwa miesiące, za gaz 50,00 zł. Za telefon płaci 40,00 zł, a za Internet 49,99 zł miesięcznie. Na wyżywienie wydaje około 1.200,00 zł miesięcznie, a na odzież około 300,00 zł miesięcznie.

Pozwany spłaca kredyt zaciągnięty na kwotę 10.000,00 zł, celem spłaty należności na rzecz A. S., a wynikającej z podziału majątku. Raty kredytowe wynoszą 400,00 zł miesięcznie.

Po odliczeniu wszystkich niezbędnych opłat, w tym alimentów, pozwanemu pozostają do życia wyłącznie środki na bieżące potrzeby. Ww. nie ma majątku ani oszczędności. Korzysta z pomocy rodziców, do których chodzi na obiady

Pozwany jest współwłaścicielem samochodu V. (...) rocznik 2013 r. wraz ze swoją matką. W kosztach utrzymania samochodu partycypuje z matką. Roczne utrzymanie samochodu wynosi około 4.000 – 5.000,00 zł, w zależności co się w aucie popsuje. Na paliwo do pojazdu wydaje około 400,00 zł miesięcznie. Samochód potrzebny jest pozwanemu w celu dojazdu do pracy - np. jak zaczyna o godzinie 3:00 rano i musi dojechać do bazy.

Pozwany cierpi na zwyrodnienie kręgosłupa, zwłaszcza odcinka lędźwiowego, ma rwę kulszową co uniemożliwia mu dźwiganie ciężkich przedmiotów. Pozwany powinien się rehabilitować, lecz nie stać go na prywatne zabiegi dlatego ma zabiegi z NFZ. Dostał skierowanie od ortopedy na kolejne zabiegi, które z NFZ zapisane zostały na lipiec. M. S. (1) zażywa w razie bólu lekarstwa przepisane przez ortopedę, nie mogą być one jednak zbyt silne z uwagi na wykonywaną pracę. Na leki wydaje około 100,00 zł. Pozwany stara się nie chodzić na L4, gdyż wówczas dostaje 80 procent wynagrodzenia oraz traci premię, co daje kwotę około 1.000,00 zł mniej.

Pozwany ma kontakt z małoletnimi córkami. Ze starszą córką utrzymuje częściej kontakt telefoniczny, natomiast z młodszą spotyka się bardzo często - nawet kilka razy w tygodniu. Kontakty ww. z córkami nie były regulowane, gdyż z racji charakteru pracy trudno jest pozwanemu określić w jaki dzień dzieci mogłyby przychodzić, ponieważ pracuje również w święta i niedziele.

Kiedy małoletnie mają urodziny przelewa im pieniądze na ich własne konta, wcześniej kupował bony podarunkowe.

W 2024 r. pozwany był z córkami w Z. na żużlu bo chciały z nim pojechać. Z młodszą córką był na wycieczkach jednodniowych, które jej odpowiadają np. na kajakach w R., w O. K., na J. czy w K.. W styczniu 2025 r. był z córką w A. w R., później na lodowisku na łyżwach w Gorącym P. w S. koło Z..

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań A. S., M. S., akt Sądu Okręgowego w Katowicach o sygn. XVIII C 840/22 oraz pozostałej dokumentacji dołączonej do akt.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Niezbędnym do dokonania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie było ustalenie sytuacji materialnej stron wobec żądania A. S. reprezentującej małoletnie O. i E. S. (2), podwyższenia kwoty zasądzonych alimentów do łącznej sumy po 2.200,00 zł miesięcznie na rzecz uprawnionych, a więc stwierdzenie czy obecna sytuacja materialna stron kwalifikuje się do zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, wynikającego z art. 138 k.r. i o.

Stosunek alimentacyjny, jako rodzaj stosunku cywilnoprawnego tworzy ścisłą zależność dwu podmiotów, z których jeden ma prawo domagania się dostarczania mu środków utrzymania, a w miarę także środków wychowania, natomiast drugi zobowiązany jest żądanie to zaspokoić. „Dostarczenie środków utrzymania” to w powszechnym rozumieniu zaspokajania normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału itp. Obejmuje więc powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia.

Zgodnie z treścią art. 133 §1 k.r.i o. i art. 135 §1 k.r.i o., na obojgu rodzicach spoczywa obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Treścią obowiązku alimentacyjnego jest więc dostarczanie uprawnionemu przez zobowiązanego środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania (art.128 k.r.i o.).

Reasumując, istotą obowiązku alimentacyjnego jest stworzenie uprawnionemu normalnych warunków bytowania odpowiadających jego wiekowi czy stanowi zdrowia.

Zgodnie z art. 138 k.r.i o., w razie zmiany stosunków, można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno – ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego (uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy gdy żyją z nimi wspólnie jak i wtedy gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami (wyrok SN z dnia 6 stycznia 2000r. I CKN 1077/99). Regulując kwestie zobowiązań alimentacyjnych rodziców dzieci, Sąd Najwyższy wskazał nawet na tak daleko idące zobowiązania polegające na tym, iż w szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu (uchwała SN z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Koszty utrzymania wynikają w głównej mierze z konieczności zapewnienia uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia czy też pielęgnacji w chorobie. Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje poprzez zapewnienie poza środkami materialnymi osobistej opieki, troski o rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnej egzystencji w społeczeństwie.

Zgodnie z przywołanym wyżej art. 133 §1 k.r. i o. oboje rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. W świetle natomiast art. 135 §2 k.r. i o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.

Jak ustalono w trakcie przeprowadzonego postępowania, koszty utrzymania małoletnich powódek nie uległy znaczącej zmianie od czasu ustalenia alimentów w marcu 2023 r. Nie zmieniły się też znacząco wynagrodzenia ich rodziców, które oscylują na porównywalnym poziomie, podobnie zresztą jak w czasie trwania sprawy rozwodowej. Okolicznością którą sąd wziął pod uwagę modyfikując częściowo wysokość alimentów, jest ogólny wzrost cen i stan zdrowia małoletniej E., co wymaga leczenia i diagnostyki.

Niezależnie od zasadności powództwa o podwyższenie alimentów, sąd uznał, iż żądanie podwyższenia alimentów do kwoty po 1.150,00 zł na rzecz małoletniej O. i po 1.050,00 zł na rzecz małoletniej E. nie tylko nie znajduje uzasadnienia, lecz dodatkowo dowodzone koszty utrzymania zostały zawyżone. Uwzględniając konieczność zapewnienia małoletnim ich uzasadnionych potrzeb, sąd uznał za zasadne podwyższenie wysokości alimentów do kwoty po 850,00 zł na rzecz małoletniej O. i po 750,00 zł na rzecz małoletniej E. miesięcznie. W ocenie Sądu podwyższenie alimentów o ww. kwotę, w odpowiednim zakresie pozwoli A. S. na realizowanie uzasadnionych potrzeb małoletnich, a jednocześnie będzie możliwe do zrealizowania przez pozwanego.

A. S. dowodziła zeznając przed sądem, iż miesięczne koszty utrzymania małoletnich wynoszą po 1.200,00 zł miesięcznie. Tymczasem wyliczenia pochodzące z treści pozwu (k.6v i 7) znacząco przekraczają ww. kwotę. Biorąc pod uwagę wysokość dochodu matki małoletnich stwierdzić należy, iż wskazywane wartości nie są precyzyjne a tym samym są mało wiarygodne. Suma kosztów utrzymania małoletnich wskazana w pozwie stanowi ¾ dochodu A. S., co z oczywistych przyczyn jest nierealne.

A. S. do kosztów utrzymania małoletnich wliczyła np. czynsz za mieszkanie. W ocenie sądu jest to składnik, który w kosztach utrzymania dziecka nie powinien się znaleźć. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 marca 2016 r., brak podstaw do wliczania do obowiązku alimentacyjnego kosztów mieszkania i jego utrzymania. W kwocie alimentów należy uwzględnić niejako ryczałtowo koszty zużycia wody, prądu, gazu do gotowania i ogrzania wody użytkowej dla dzieci. Jednak koszt utrzymania i ogrzania mieszkania obciąża rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej i zobowiązany jest zapewnić dla siebie takie mieszkanie, które umożliwia pobyt z nim dzieci (I ACa 1755/15). Podobny argument dotyczyć powinien kosztów abonamentu Rtv czy za N. itd. Analogicznie zakwalifikować należy wydatki jednorazowe, co do których zresztą pozwany sugerował możliwość udziału w kosztach.

Powyższe wskazuje, że mając na uwadze budżet rodziny i wydatki konieczne, matka małoletnich nie tylko nieprecyzyjnie określiła potrzeby córek, ale też biorąc pod uwagę dostępne w rodzinie środki, uplasowała koszty utrzymania powódki na nierzeczywistym poziomie.

Zgodnie z art. 135 §3 k.r. i o. na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają świadczenia takie jak: świadczenie wychowawcze czy świadczenie Dobry Start. Bez wątpienia mają one jednak wpływ na ocenę rzeczywistych i realnych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji, a tym samym ustalenia kosztów jej utrzymania.

Mając zatem na uwadze fakt, że ww. świadczenia mają bez wątpienia wpływ na ocenę potrzeb uprawnionych, sąd uznał, iż podwyższona wysokość alimentów w połączeniu z ww. świadczeniem (obecnie 800,00 zł), pozwoli A. S. z powodzeniem zabezpieczyć uzasadnione potrzeby małoletnich powódek, dlatego w zakresie przewyższającym odpowiednio kwoty 850,00 zł i 750,00 zł, sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione.

Uwzględnienie powództwa, nastąpiło do poziomu pozwalającego na zabezpieczenie potrzeb powódek w większym wymiarze a jedocześnie w możliwym do spełnienia przez pozwanego.

Pozwany regularnie łoży na utrzymanie powódek, nadto utrzymuje z nimi stały kontakt i w miarę własnych finansowych możliwości przekazuje im środki z okazji świat czy urodzin, zapewnia im też krótkie wycieczki czy wypady, jak również utrzymuje w czasie kontaktów, przez co zwiększa swój udział w utrzymaniu powódek.

Pozwany z racji wykonywanego od wielu lat zawodu, posiada określone ograniczenia zdrowotne i aby alimentować powódki w ustalonym zakresie, nieraz rezygnuje ze zwolnień lekarskich czy prywatnego leczenia ze względu na brak środków. Wydaje się jednak iż ustalona wysokość alimentów, pomimo zobowiązań i ograniczeń zdrowotnych, będzie możliwa do zrealizowania przez pozwanego.

Mając powyższe na uwadze, sąd zasądził od M. S. (1) na rzecz małoletniej powódki O. S. (1) alimenty w kwocie po 850,00 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej E. S. (1) alimenty w kwocie po 750,00 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 października 2024 r., wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności którejkolwiek z rat - w miejsce alimentów zasądzonych w wyroku rozwodowym Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 24 marca 2023 roku w sprawie o sygnaturze XVIII C 840/22. W pozostałym zakresie sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione z podanych wyżej przyczyn. Na mocy art.102 k.p.c. sąd zniósł pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego i odstąpił od obciążania pozwanego kosztami postępowania w sprawie.

Na mocy art. 333 §1 k.p.c., sąd nadał wyrokowi w części zasądzającej rygor natychmiastowej wykonalności.