Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chorzowie

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 września 2024 r., skierowanym przeciwko A. K., M. K. reprezentująca małoletnią J. K., wniosła o podwyższenie alimentów na rzecz małoletniej ustalonych w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 2 września 2014 r. na kwotę po 500,00 zł miesięcznie, do kwoty po 1.500,00 zł miesięcznie (k. 3).

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż od ustalenia obowiązku alimentacyjnego upłynęło dziesięć lat i przez ten czas potrzeby małoletniej powódki wzrosły trzykrotnie, ponieważ chodzi już ona do szkoły średniej.

Na terminie rozprawy w dniu 26 listopada 2024 r. (k. 44), pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu prezentowanego stanowiska wskazał, iż jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. Z powodu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności może podjąć zatrudnienie jedynie w warunkach pracy chronionej. Ze względu na sytuację materialną regulowanie kwoty 500,00 zł jest dla niego niemożliwe, a co dopiero trzykrotnie wyższej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia J. K. ur. (...) w C. (k.5), pochodzi ze związku małżeńskiego M. K. i A. K., wobec których Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z dnia 2 września 2014 r., sygn. akt XVIII RC 1530/13 orzekł separację z winy A. K. (k. 6).

Kosztami utrzymania małoletniej, sąd obciążył oboje rodziców i tytułem określenia przyczyniania się A. K. do tychże kosztów, zasądził na rzecz małoletniej J. K., alimenty w wysokości po 500,00 zł miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia prawomocności wyroku, w miejsce alimentów ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Chorzowie w dniu 16 listopada 2011 r. w sprawie o sygn. III RC 993/11, na kwotę po 400,00 zł miesięcznie.

W dacie ustalenia zobowiązania alimentacyjnego pozwanego w wyroku, sytuacja materialna i osobista stron przedstawiała się następująco: M. K. zamieszkiwała z córką oraz dorosłym synem K. K., pozostającym na jej utrzymaniu. Pozostawała ona w zatrudnieniu jako pielęgniarka z wynagrodzeniem w wysokości około 1.500,00 zł netto miesięcznie. Pozwany był zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku.

Aktualnie małoletnia J. K. ma 17 lat, uczęszcza do II klasy technikum o profilu architekta wnętrz. Koszty utrzymania córki, M. K. ocenia na kwotę 1.500,00 zł miesięcznie. Małoletnia jest zdrowa. Powódka nie uczęszcza na żadne dodatkowe zajęcia. Alimenty wypłacane są z funduszu alimentacyjnego.

Deklarowane miesięczne wydatki na utrzymanie małoletniej powódki kształtują się następująco: jedzenie – 400,00 zł, odzież – 100,00 zł, środki higieniczne i kosmetyczne – 100,00 zł, szkoła – 150,00 zł, bilety komunikacji miejskiej – 75,00 zł, rozrywka i wypoczynek – 280,00 zł.

M. K. z powodu orzeczonej niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym pozostaje na rencie w wysokości około 2.000,00 zł miesięcznie. Ma ona możliwość podjęcia zatrudnienia w warunkach chronionych. Otrzymuje również zasiłek dla osoby niepełnosprawnej w kwocie 215,00 zł miesięcznie. Przysługuje jej dotacja mieszkaniowa w wysokości 130,00 zł miesięcznie. Z własnej kieszeni dopłaca do czynszu 170,00 zł miesięcznie. Spłaca zadłużenie w wysokości 72.000,00 zł, w ratach miesięcznych po 1.400,00 zł. Deklaruje, że nikt nie pomaga jej finansowo. Pobiera świadczenie 800+ na małoletnią powódkę. Na koszty jej utrzymania składają się następujące kwoty: 168,00 zł miesięcznie - prąd, 570,00 zł - gaz co drugi miesiąc, około 60,00 zł miesięcznie - telefony, 93,00 zł - telewizja, 70,00 zł - Internet. W pracach domowych pomaga jej dorosły syn K. K..

Pozwany został pozbawiony władzy rodzicielskiej na mocy postanowienia tut. sądu z dnia 21 listopada 2013 roku, sygn. akt III Nsm 1715/13 (k. 7). Kontakty J. z ojcem są okazjonalne, przez co małoletnia nie ma chęci do inicjowania ich. Pozwany poza alimentami rzadko daje małoletniej pieniądze lub prezenty. Ostatnio na 17-ste urodziny wręczył jej 100,00 zł.

Pozwany mieszka sam. Nadal jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna, utrzymuje się on z zasiłku stałego wypłacanego przez opiekę społeczną w wysokości 747,00 zł miesięcznie. Mógłby podjąć zatrudnienie jedynie w warunkach pracy chronionej. Przysługuje mu dotacja mieszkaniowa w wysokości 210,00 zł miesięcznie, która pokrywa połowę jego wysokości. Zadłużenie z tytułu czynszu szacuje na 10.000,00 zł. Za energię płaci 170-200,00 zł miesięcznie, za gaz – 250,00 zł rocznie. Nikt nie udziela mu pomocy finansowej. Czeka on na operację szyjki kości udowej i z powodu problemów zdrowotnych nie może podjąć dorywczych prac.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie: zeznań M. K. ( k. 63), A. K. ( k. 63 v.), akt Sądu Okręgowego w Katowicach oraz pozostałej dokumentacji dołączonej do akt.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 133 §1 k.r.i o. i art. 135 §1 k.r.i o., na obojgu rodzicach spoczywa obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Treścią obowiązku alimentacyjnego jest więc dostarczanie uprawnionemu przez zobowiązanego środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania (art.128 k.r.i o.).

Reasumując, istotą obowiązku alimentacyjnego jest stworzenie uprawnionemu normalnych warunków bytowania odpowiadających jego wiekowi czy stanowi zdrowia.

Zgodnie z art. 138 k.r.i o., w razie zmiany stosunków, można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno – ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego (uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy gdy żyją z nimi wspólnie jak i wtedy gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami (wyrok SN z dnia 6 stycznia 2000r. I CKN 1077/99). Regulując kwestie zobowiązań alimentacyjnych rodziców dzieci, Sąd Najwyższy wskazał nawet na tak daleko idące zobowiązania polegające na tym, iż w szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu (uchwała SN z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Koszty utrzymania wynikają w głównej mierze z konieczności zapewnienia uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia czy też pielęgnacji w chorobie. Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje poprzez zapewnienie poza środkami materialnymi osobistej opieki, troski o rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnej egzystencji w społeczeństwie.

Zgodnie z przywołanym wyżej art. 133 §1 k.r. i o. oboje rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. W świetle natomiast art. 135 §2 k.r. i o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.

Matka małoletniej powódki wskazała również w pozwie koszty m.in. czynszu oraz opłat za media, jako stałe wydatki małoletniej powódki, z czym tut. sąd nie może się zgodzić, albowiem Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 23 marca 2016 r., stwierdził, iż brak jest podstaw do wliczania do obowiązku alimentacyjnego kosztów mieszkania i jego utrzymania. W kwocie alimentów należy uwzględnić niejako ryczałtowo koszty zużycia wody, prądu, gazu do gotowania i ogrzania wody użytkowej dla dzieci. Jednak koszt utrzymania i ogrzania mieszkania obciąża rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej i zobowiązany jest zapewnić dla siebie takie mieszkanie, które umożliwia pobyt z nim dzieci (I ACa 1755/15).

Zgodnie z art. 135 §3 k.r. i o. na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają świadczenia takie jak: świadczenie wychowawcze czy świadczenie Dobry Start. Bez wątpienia mają one jednak wpływ na ocenę rzeczywistych i realnych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji, a tym samym ustalenia kosztów jej utrzymania.

Mając zatem na uwadze fakt, że ww. świadczenia mają bez wątpienia wpływ na ocenę potrzeb uprawnionej, sąd uznał, iż wysokość dotychczasowych alimentów w połączeniu z ww. świadczeniem, pozwala M. K. zabezpieczyć wszystkie potrzeby małoletniej, dlatego sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione.

Zwrócić należy również uwagę, iż w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 2 września 2014 r., kosztami utrzymania małoletniej, obciążeni zostali oboje rodzice.

Małoletnia jest dzieckiem zdrowym, nie generuje żadnych szczególnych wydatków związanych ze stanem zdrowia, specjalistyczną dietą, nie korzysta też z żadnych płatnych zajęć dodatkowych, zatem wydaje się że środki pochodzące przede wszystkim z alimentów, świadczenia wychowawczego i w razie potrzeby udziału M. K., są wystarczające by w pełni zaspokoić wszystkie uzasadnione potrzeby małoletniej.

Pozwany pozostaje zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Urzędzie Pracy. Utrzymuje się jedynie z zasiłku stałego wypłacanego przez pomoc społeczną. Posiada również zadłużenie w znacznej kwocie 10.000,00 zł z tytułu zaległości czynszowych za mieszkanie. Do czasu operacji nogi nie będzie on w stanie podejmować się prac o charakterze dorywczym.

Niewątpliwie na wysokość świadczenia alimentacyjnego wpływ mają usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, które zapewne są większe niż w momencie orzekania przez Sąd Okręgowy w Katowicach, ale i możliwości zarobkowe pozwanego orzekający sąd musi wziąć pod uwagę. Przeznaczenie jakiejkolwiek części świadczenia alimentacyjnego zasądzonego na małoletnią na utrzymanie jakiejkolwiek innej osoby jest sprzeczne zarówno z zasadami współżycia społecznego a także istotą samego obowiązku alimentacyjnego. W orzecznictwie utrwalone jest, że „uzyskanie przez dziecko faktycznej, realnej zdolności do utrzymania się samodzielnie pociąga za sobą wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego według zasad znajdujących wyraz w art. 133 § 1 kro Jeżeli dziecko następnie znajduje się w niedostatku, jego uprawnienia alimentacyjne w stosunku do rodziców kształtuje art. 133 § 2 kro (uzasadnienie uchwały SN z 31.1.1986 r., III CZP 76/85, OSNC 1987, Nr 1, poz. 4).

W ocenie sądu, wysokość dotychczasowych alimentów, zważywszy na potrzeby powódki i kondycję materialną obojga rodziców, jest odpowiednia i nie wymaga korekty, zatem sąd powództwo oddalił w całości jako nieuzasadnione z podanych wyżej przyczyn.