Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chorzowie

UZASADNIENIE

Pozwem, który wpłynął do tut. Sądu dnia 4 lipca 2024 roku skierowanym przeciwko M. G., pełnomocnik powoda M. G. (1) wniósł o uchylenie z dniem wniesienia pozwu obowiązku alimentacyjnego ustalonego wobec pozwanej wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 2 grudnia 2014 roku w sprawie o sygn. akt XVII RC 1174/14. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego ( k. 3-6).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwana ma 25 lat. Zdaniem powoda powinna ona już zakończyć edukację i móc utrzymywać się samodzielnie, a co za tym idzie obowiązek alimentacyjny powoda wobec niej powinien wygasnąć. Ponadto podkreślił, że powód jest osobą schorowaną z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności. Ponosi on znaczne wydatki na leczenie oraz utrzymanie domu.

W odpowiedzi na pozew (k. 19-29) pełnomocnik pozwanej M. G. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów postępowania na rzecz pozwanej. Jednocześnie wnosząc powództwo wzajemne o podwyższenie alimentów do kwoty 1.000,00 zł miesięcznie w miejsce zasądzonych przez Sąd Okręgowy w Katowicach wynoszących 500,00 zł miesięcznie. Wniósł również o zabezpieczenie roszczenia poprzez łożenie przez M. G. (1) na rzecz M. G. alimentów w wysokości 1.000,00 zł miesięcznie od momentu wniesienia do tut. Sądu pozwu wzajemnego do czasu zakończenia postępowania. W uzasadnieniu stanowiska podniósł, iż M. G. (2) nie jest w stanie utrzymywać się samodzielnie. W 2017 roku zdiagnozowano u niej autoimmunologiczne zapalenie wątroby oraz zapalenie opon mózgowych, z których negatywnymi skutkami boryka się do dnia dzisiejszego. Podniósł, że stan jej zdrowia miał wpływ na ścieżkę edukacyjną M. G., która uległa przez to wydłużeniu. Dodatkowo pomimo chęci podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie grafika komputerowego, nie miała ona takiej okazji z powodu braku stosownych ofert na rynku pracy.

W odpowiedzi na powództwo wzajemne ( k. 99-108), pełnomocnik M. G. (1) wniósł o jego oddalenie oraz o oddalenie wniosku o zabezpieczenie. Podniósł, że M. G. (2) posiada kilka wyuczonych profesji, które są w stanie zapewnić jej samodzielne utrzymanie. Z kolei kontynuowanie przez nią nauki jest jedynie jej wyborem a nie koniecznością.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 1 października 2003 roku, sygn. akt XVII RC 806/03 zasądził alimenty od M. G. (1) na rzecz małoletniej M. G. (3). T.. Sąd wyrokiem z dnia 17 marca 2009 roku, sygn. akt III RC 1104/08 zasądził na jej rzecz po 350,00 zł miesięcznie w miejsce orzeczonych ww. wyrokiem alimentów. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 2 grudnia 2014 roku alimenty podwyższył do kwoty po 500,00 zł miesięcznie.

M. G. (1) ma 54 lata. Posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim. Jest zatrudniony w (...) Sp. z o.o. jako ślusarz z uposażeniem miesięcznym wynoszącym 4.800,00 zł na rękę. Zamieszkuje wspólnie w domu rodzinnym z siostrą I. O.. M. G. (1) dzieli się opłatami mieszkaniowymi z siostrą, która zatrudniona jest na stanowisku pracownika ochrony z uposażeniem miesięcznym wynoszącym 3.600,00 zł netto. Część wydatków ponoszona przez M. G. (1) to: podatek od nieruchomości – 300,00 zł rocznie, opał - 2000,00 zł za sezon grzewczy, prąd - 250,00 zł miesięcznie, ubezpieczenie domu – 350,00 zł rocznie, woda 130,00 zł co dwa miesiące, Internet, TV – 35,00 zł miesięcznie. M. G. (1) choruje na nadciśnienie oraz ma problemy z jelitami, wzrokiem oraz słuchem. Na leki wydaje 100,00 zł miesięcznie. Nosi on aparat słuchowy na prawe ucho, który z powodu warunków pracy, musi wymieniać średnio co dwa lata. Koszt nowego aparatu wynosi około 5.000,00 zł. Na konserwację aparatu słuchowego wydaje około 100,00 zł miesięcznie. Utrzymuje on również dwa psy oraz rybki akwariowe – około 150,00 zł miesięcznie. Na paliwo wydaje 400,00 zł miesięcznie, 360,00 zł za ubezpieczenie samochodu na rok, drobne naprawy to koszt około 1.000,00 zł na rok. Przegląd stanu technicznego pojazdu - 100,00 zł na rok. Jedzenie – 800,00 zł, ubrania 200,00 zł, kosmetyki, środki czystości – 200,00 zł. Ubezpieczenie na życie wynosi go 150,00 zł kwartalnie, 30,00 zł miesięcznie płaci za telefon.

M. G. (2) pochodzi z małżeństwa M. G. (1) oraz K. G., które zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 2 grudnia 2014 roku, sygn. akt XVII RC 1174/14. Obecnie ma 25 lat. W roku 2019 ukończyła szkołę średnią z tytułem technika turystyki. W 2022 roku uzyskała tytuł licencjata na kierunku gry i grafika interaktywna przyznany przez G. Wyższą Szkołę (...) w C.. Od lutego 2024 roku studiuje zaocznie pedagogikę wczesnoszkolną w Wyższej Szkole (...) w D..

Dnia 18 lipca 2024 roku zawarła umowę o pracę na czas określony, obowiązującą do dnia 17 lipca 2025 roku z Niepublicznym Przedszkolem z Oddziałami Integracyjnymi w Z. (...), na mocy której jej wynagrodzenie wynosiło 4.300,00 zł brutto miesięcznie. Zatrudniona była na stanowisku pomocy nauczyciela. Wcześniej pracowała dorywczo na podstawie umów zlecenia. Obecnie jest zatrudniona w żłobku nieopodal swojego miejsca zamieszkania ze średnim dochodem 2.700,00 zł na rękę miesięcznie na podstawy umowy zlecenia.

M. G. (3) pozostaje od 2018 roku w związku nieformalnym z R. B.. Od 2019 roku prowadzą oni wspólne gospodarstwo domowe. Z tego związku pochodzi małoletnia M., która zamieszkuje razem z rodzicami. Dochody R. B. wynoszą około 3.600,00 zł netto miesięcznie. Czynsz wynosi 730,00 zł, opłata za przedszkole małoletniej córki – 300,00 zł miesięcznie, gaz – 400,00 zł co dwa miesiące, prąd – 400,00 zł co 2 miesiące. Opłaty za telefon, Internet – 200,00 zł miesięcznie. Ubezpieczenie mieszkania – 150,00 zł rocznie. Wydatki powyższe M. G. (2) co do zasady ponosi po połowie z R. B.. Wydatki ponoszone przez M. G. (3) samodzielnie to: czesne za studia – około 500,00 zł miesięcznie, wyżywienie - 1.000,00-1.500,00 zł miesięcznie z powodu specjalnych potrzeb żywieniowych po przebytych chorobach, ubrania – 200,00-300,00 zł miesięcznie, kosmetyki, środki czystości – 100,00-200,00 zł miesięcznie, bilety na komunikację miejską - około 40,00-50,00 zł miesięcznie. Aktualnie jej choroby są w stanie remisji. Obecnie nie przyjmuje leków na stałe. Na wizyty do endokrynologa uczęszcza w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Razem ze swoją koleżanką ponosi opłaty za sztuczną inteligencję, którą wykorzystuje do pracy - po 50,00 zł miesięcznie. Spłaca w systemie ratalnym: komodę – 50,00 zł miesięcznie oraz parapety – 70,00 zł miesięcznie. Ma orzeczenie o niepełnosprawności do marca 2025 r. Jej matka nie wspomaga jej finansowo ze względu na to, że sama posiada długi.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: dokumentację dołączoną do akt, przesłuchanie stron – k. 356-357, zeznania świadków I. O. – k. 355-356 i R. B. – k. 355 oraz akta Sądu Okręgowego w Katowicach o sygn. XVII RC 1174/14.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Na podstawie § 2 ww. przepisy, poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Zgodnie § 3 ww. przepisu, rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

W orzecznictwie „niedostatek” jest rozumiany jako stan, w którym uprawniony nie może własnym siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. W konsekwencji przesłanka niedostatku jest ściśle związana z pojęciem „usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego”, które – w myśl art. 135 § 1 kro – wyznaczają również zakres świadczeń alimentacyjnych. Potrzeby uprawnionego kształtują się indywidualnie. Mogą być zaspokajane w wyniku uzyskiwania dochodów z pracy, działalności gospodarczej, pobierania dochodów z majątku, świadczeń socjalnych, rent i emerytur, stypendiów itp. Artykuł 133 § 3 kro określa dwie szczególne sytuacje, w których rodzice mogą uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka. Po pierwsze, gdy świadczenia alimentacyjne względem pełnoletniego dziecka połączone są z nadmiernym uszczerbkiem dla rodziców. Po drugie, jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Rodzicie mogą uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka także według reguł ogólnych – jeżeli przemawiają za tym zasady współżycia społecznego (art. 1441 zd. 1 kro).

W uchwale z 16.12.1987 r., sygn. akt III CZP 91/86 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że: „zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego. Do środków takich zalicza się także renty przyznane na podstawie art. 444, 446 § 2, art. 903–907 k.c. oraz z umowy o dożywocie (art. 908 k.c.)”. (…) Za znajdujące się w niedostatku zatem należy uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty, ani też dochodów z własnego majątku. Do środków własnych jednak nie można zaliczyć tych środków, które zostały uprawnionemu do żądania alimentów dostarczone przez inne osoby bez obowiązku prawnego, czy w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego, lecz poza jego obowiązkowym zakresem”.

W orzecznictwie utrwalone jest, że „uzyskanie przez dziecko faktycznej, realnej zdolności do utrzymania się samodzielnie pociąga za sobą wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego według zasad znajdujących wyraz w art. 133 § 1 kro Jeżeli dziecko następnie znajduje się w niedostatku, jego uprawnienia alimentacyjne w stosunku do rodziców kształtuje art. 133 § 2 kro (tak uzasadnienie uchwały SN z 31.1.1986 r., III CZP 76/85, OSNC 1987, Nr 1, poz. 4). Zatem „szersze uprawnienia przewidziane w § 1 tego przepisu, raz wygasłe, nie mogą powstać na nowo” [tak uchw. SN ( (...)) z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, uzasadnienie tezy V].

W ocenie tut. Sądu, M. G. (2) nie pozostaje w niedostatku ani nie dokłada starań aby utrzymywać się całkowicie samodzielnie poprzez niewykorzystywanie w pełni swojego potencjału zarobkowego a dalsze łożenie alimentów przez M. G. (1) na rzecz córki łączyć się będzie z nadmiernymi obciążeniami finansowymi dla niego, które odczuwał już przy kwocie dwukrotnie niższej od wnioskowanej przez pełnomocnika M. G. w pozwie wzajemnym.

Art. 138 kro, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Przez "zmianę stosunków" należy rozumieć zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i zakresu świadczeń alimentacyjnych (w szczególności określonych w art. 133 i 135 kro). "Zmiana stosunków" może być między innymi skutkiem zwiększenia się lub zmniejszenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, jak i zarobkowych oraz majątkowych możliwości zobowiązanego. Ustalenie wystąpienia "zmiany stosunków" oraz jej wpływu na wysokość świadczeń alimentacyjnych wymaga porównania stanu istniejącego w chwili orzekania o alimentach (lub zawierania umowy) ze stanem istniejącym w czasie rozpoznawania powództwa wytoczonego na podstawie art. 138 kro.

W chwili orzekania przez Sąd Okręgowy w Katowicach o podwyższeniu alimentów uprawniona była małoletnią (15 lat) uczennicą, która nie była w stanie się utrzymać samodzielnie. Obecnie jest ona 25 letnią kobietą mającą kilka fakultetów, w dodatku nadal kształcącą się, co zwiększa jej pole manewru i otwiera jeszcze szersze możliwości na rynku pracy.

W związku z powyższym, powództwo o podwyższenie alimentów nie zasługuje na uwzględnienie.

Na podstawie art. 730 § 1 k.p.c., w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Zgodnie z art. 753 § 1 k.p.c., w sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu zobowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.

Sąd jednocześnie oddalił wniosek o zabezpieczenie uznając, że jest on niezasadny (co wiąże się z oddaleniem powództwa wzajemnego).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.