Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chorzowie

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 kwietnia 2024 r., skierowanym przeciwko I. P., B. P. reprezentująca małoletnią O. P., wniósła o podwyższenie alimentów na rzecz małoletniej ustalonych w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 10 stycznia 2022 r. na kwotę po 700,00 zł miesięcznie, do kwoty po 1.300,00 zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 stycznia 2024 r. Jednocześnie B. P. wniosła o udzielenie zabezpieczenia alimentów na czas trwania postępowania, poprzez zobowiązanie pozwanego do łożenia na rzecz małoletniej alimentów w wysokości po 1.300,00 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż od ustalenia obowiązku alimentacyjnego upłynęły ponad dwa lata i przez ten czas potrzeby powódki wzrosły. Powódka jest nastolatką, chce dorównać rówieśnikom pod względem ubioru, obuwia i innych gadżetów, czego matka nie jest jej w stanie zapewnić zwłaszcza, że miesięczne koszty utrzymania powódki wynoszą około 2.800,00 zł, bez uwzględnienia wydatków szczególnych. Powódka bardziej też obecnie dba o wygląd, stara się spożywać produkty zdrowe, przez co również koszty jej utrzymania wzrosły.

W odpowiedzi na pozew (k.85), pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zwolnienie z kosztów postępowania.

W uzasadnieniu prezentowanego stanowiska wskazał, iż kosztami utrzymania małoletniej powódki sąd obciążył oboje rodziców, ustalając udział pozwanego tychże kosztach na kwotę 700,00 zł miesięcznie. Pozwany podkreślił, iż B. P. nie wykazała w pozwie, jakie przyczyny spowodowały podniesienie kosztów utrzymania powódki, a przedłożone do pozwu dokumenty, nie potwierdzają wydatków poniesionych wyłącznie na potrzeby powódki. Pozwany wskazał również, iż powódka zamieszkuje z partnerem matki i dziadkami, przez co ponoszone przez stronę powodową koszty utrzymania niewątpliwie winny być rozdzielone pomiędzy 5 osób. Pozwany zaprzeczył jakoby nie interesował się córką i nie utrzymywał z nią kontaktów. Podał, że czyni nieustanne starania w tym kierunku, są one jednak nieustannie ograniczane przez matkę powódki.

Pozwany wskazał, iż pozostaje w zatrudnieniu, gdzie uzyskuje wynagrodzenie w wysokości około 3.000,0 zł netto i stanowi to jego jedyne źródło dochodu. Tymczasem matka powódki oprócz wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia i alimentów dysponuje kwotą 800 plus, z tytułu świadczenia wychowawczego, która z definicji przeznaczana być powinna na częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowaniem dziecka, w tym opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Nie można zatem uznać że środki te nie istnieją, gdyż stanowią stały comiesięczny dochód rodziny z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb dziecka.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia O. P. ur. (...) w C. (k.5), pochodzi ze związku małżeńskiego B. i I. P., rozwiązanego przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 31 stycznia 2023 r. (k.82 akt Sądu Okręgowego w Katowicach o sygn. XVII C 1182/22).

W wyroku rozwodowym, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią O. P. powierzono matce, ograniczając tą władzę ojcu do współdecydowania o istotnych sprawach córki w zakresie długotrwałego leczenia, wyjazdów na pobyt stały za granicę i wyboru zawodu. Sąd nie regulował kontaktów I. P. z córką. Kosztami utrzymania małoletniej, sąd obciążył oboje rodziców i tytułem określenia przyczyniania się I. P. do tychże kosztów, zasądził na rzecz małoletniej O. P., alimenty w wysokości po 700,00 zł miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia prawomocności wyroku, w miejsce alimentów ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Chorzowie w dniu 10 stycznia 2022 r. w sprawie o sygn. III RC 365/21, na kwotę po 700,00 zł miesięcznie.

W dacie ustalenia zobowiązania alimentacyjnego pozwanego w wyroku rozwodowym, sytuacja materialna i osobista stron przedstawiała się następująco: B. P. zamieszkiwała z córką. Pozostawała w zatrudnieniu z wynagrodzeniem w wysokości 2.400,00 zł netto. Pozwany pozostawał w zatrudnieniu w prywatnej firmie i osiągał wynagrodzenie w wysokości 2.590,00 zł

Obecnie B. P. mieszka z małoletnią u swoich rodziców, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Koszty utrzymania mieszkania ww. dzielą po połowie. B. P. przekazuje rodzicom połowę ww. kosztów w kwocie 700,00 zł miesięcznie. Ww. nie ma żadnych zadłużeń.

B. P. alimenty na rzecz małoletniej O., otrzymuje bezpośrednio od pozwanego. Przez pierwsze dwa lata po rozstaniu, I. P. nie płacił alimentów. Z tego tytułu powstały zaległości w kwocie 3.600,00 zł, które strony rozbiły na 36 rat i z tego tytułu B. P., dodatkowo otrzymuje 100,00 zł miesięcznie.

Małoletnia O. P. ma 13 lat, skończyła klasę (...) Szkoły Podstawowej. Koszty utrzymania córki, B. P. ocenia na kwotę 2.400,00 zł miesięcznie. Małoletnia jest zdrowa. Powódka nie uczęszcza na żadne dodatkowe zajęcia.

Komitet Rodzicielski w szkole powódki wynosi 80,00 zł, również 80,00 zł wynosi składka na potrzeby klasowe i 50-60,00 zł na przybory szkolne. Wyżywienie powódki B. P. wyliczyła na kwotę 800-1.000,00 zł miesięcznie.

Powódka ubiera się w sklepach dla dorosłych, a B. P. wskazała, iż przeciętnie na ubrania dla córki wydaje około 500,00 zł.

B. P. pracuje na umowę zlecenie w dwóch miejscach, w jednej zarabia około 2.000,00 zł, a w drugiej 1.200,00 zł. Kiedy powódka ma wolne od szkoły, wywczas B. P. nie pracuje. Ww. nie podejmuje pracy na etacie z uwagi na swój stan zdrowia. B. P. cierpi na dyskopatię kręgosłupa w odcinku szyjnym, z tego tytułu leczona jest zachowawczo. Rokowania ma dobre przy zmianie stanowiska pracy. Na leki wydaje około 100,00 zł miesięcznie, zależnie od nasilenia objawów.

Małoletnia O. P. ma kontakty z ojcem w weekendy, nie widuje się z nim osobiście, kontakt ma jedynie telefoniczny.

I. P. mieszka z partnerką i jej córkami w wieki 16 i 11 lat. Pozostaje w zatrudnieniu jako kierowca, w pełnym wymiarze czasu pracy, uzyskując wynagrodzenie w wysokości 3.500,00 zł. Partnerka pozwanego pracuje.

Czynsz w lokalu zajmowanym przez pozwanego wynosi 1.200,00 złotych. Mieszkanie ogrzewanie jest na prąd. Ostatni rachunek opiewał na 2.300,00 zł. Średnio rachunki za energię elektryczną wynoszą około 700,00 zł.

Pozwany spłaca kredyt, który zaciągnął około 5 lat temu, na remont mieszkania, w kwocie 12.000,00 zł. Raty miesięczne wynoszą 600,00 zł. Ww. spłaca też raty za lodówkę i pralkę, które łącznie wynoszą 400,00 zł.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań B. P., I. P., akt Sądu Okręgowego w Katowicach oraz pozostałej dokumentacji dołączonej do akt.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Niezbędnym do dokonania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie było ustalenie sytuacji materialnej stron wobec żądania B. P. reprezentującej małoletnią O. P., podwyższenia kwoty zasądzonych alimentów do łącznej sumy po 1.300,00 zł miesięcznie na rzecz uprawnionej, a więc stwierdzenie czy obecna sytuacja materialna stron kwalifikuje się do zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, wynikającego z art. 138 k.r. i o.

Stosunek alimentacyjny, jako rodzaj stosunku cywilnoprawnego tworzy ścisłą zależność dwu podmiotów, z których jeden ma prawo domagania się dostarczania mu środków utrzymania, a w miarę także środków wychowania, natomiast drugi zobowiązany jest żądanie to zaspokoić. „Dostarczenie środków utrzymania” to w powszechnym rozumieniu zaspokajania normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału itp. Obejmuje więc powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia.

Zgodnie z treścią art. 133 §1 k.r.i o. i art. 135 §1 k.r.i o., na obojgu rodzicach spoczywa obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Treścią obowiązku alimentacyjnego jest więc dostarczanie uprawnionemu przez zobowiązanego środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania (art.128 k.r.i o.).

Reasumując, istotą obowiązku alimentacyjnego jest stworzenie uprawnionemu normalnych warunków bytowania odpowiadających jego wiekowi czy stanowi zdrowia.

Zgodnie z art. 138 k.r.i o., w razie zmiany stosunków, można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno – ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego (uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy gdy żyją z nimi wspólnie jak i wtedy gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami (wyrok SN z dnia 6 stycznia 2000r. I CKN 1077/99). Regulując kwestie zobowiązań alimentacyjnych rodziców dzieci, Sąd Najwyższy wskazał nawet na tak daleko idące zobowiązania polegające na tym, iż w szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu (uchwała SN z dnia 17 grudnia 1987r. CZP 91/86).

Koszty utrzymania wynikają w głównej mierze z konieczności zapewnienia uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia czy też pielęgnacji w chorobie. Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje poprzez zapewnienie poza środkami materialnymi osobistej opieki, troski o rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnej egzystencji w społeczeństwie.

Zgodnie z przywołanym wyżej art. 133 §1 k.r. i o. oboje rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. W świetle natomiast art. 135 §2 k.r. i o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.

Jak ustalono w trakcie przeprowadzonego postępowania, koszty utrzymania małoletniej powódki nie uległy znaczącemu zwiększeniu od stycznia 2023 r. Wprawdzie strona powodowa podnosiła, iż od ustalenia alimentów upłynęły ponad dwa lata, to jednak zwrócić należy uwagę, iż wyrokiem ze stycznia 2023 r., Sąd Okręgowy w Katowicach podtrzymał ustalenia ugody ze stycznia 2022 r. w której alimenty ustalono na kwotę 700,00 zł, zatem przyjąć należy, że w dacie orzekania rozwodu (15 miesięcy przed wniesieniem powództwa w niniejszej sprawie) kwota alimentów (700,00 zł), utrzymana przez Sąd, była odpowiednia.

Sąd uznał, iż żądanie podwyższenia alimentów do kwoty po 1.300,00 zł nie znajduje uzasadnienia.

B. P. dowodziła w pozwie (str. 4 pozwu), iż miesięczne koszty utrzymania małoletniej wynoszą około 2.800,00 zł (bez wydatków nieplanowanych). Ustalenia poczynione w sprawie, a zwłaszcza dostępność i wysokość osiąganych przez B. P. środków, zdają się przeczyć takiemu twierdzeniu.

W treści pozwu (k.3,3v), B. P. wyszczególniła koszty utrzymania powódki. Zeznając w sprawie przyznała, że jej miesięczne dochody plasują się na poziomie 3.200,00 zł (w czasie jednak gdy powódka ma wolne od szkoły – B. P. nie pracuje). Uwzględniając - obok wynagrodzenia, dostępne jej środki z tytułu alimentów i świadczenia wychowawczego, ww. dysponuje (wówczas gdy pracuje), łącznie kwotą 4.700,00 zł miesięcznie. Trudno przypuszczać, aby z tej kwoty aż 2.800,00 zł miesięcznie przeznaczała wyłącznie na potrzeby powódki.

W uzasadnieniu pozwu ww. wskazała, iż wraz z córką partycypuje w połowie opłat mieszkaniowych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 marca 2016 r., brak podstaw do wliczania do obowiązku alimentacyjnego kosztów mieszkania i jego utrzymania. W kwocie alimentów należy uwzględnić niejako ryczałtowo koszty zużycia wody, prądu, gazu do gotowania i ogrzania wody użytkowej dla dzieci. Jednak koszt utrzymania i ogrzania mieszkania obciąża rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej i zobowiązany jest zapewnić dla siebie takie mieszkanie, które umożliwia pobyt z nim dzieci (I ACa 1755/15).

B. P. akcentowała w pozwie nienajlepszą kondycję finansową, mimo tego miesięcznie ma przekazywać córce 100,00 zł kieszonkowego, 120,00 zł miesięcznie na kosmetyki i środki czystości, na odzież i obuwie około 400,00 zł miesięcznie, na rozrywkę – 100,00 zł miesięcznie. W ocenie sądu mało prawdopodobnym jest aby np. na środki czystości i kosmetyki miesięcznie dla 13 latki przeznaczała aż 120,00, w sytuacji gdy większość produktów z tego asortymentu wystarcza na okresy znacznie dłuższe niż miesiąc. Kolejno wysokość środków które miesięcznie ww. przeznaczać ma na zakup odzieży i obuwia, przy wysokości domowego budżetu wydaje się mało realna.

Powyższe wskazuje, że mając na uwadze budżet rodziny i wydatki konieczne, matka małoletniej nie tylko nieprecyzyjnie określiła potrzeby córki, ale też biorąc pod uwagę dostępne w rodzinie środki, uplasowała koszty utrzymania powódki na nierzeczywistym poziomie.

Zgodnie z art. 135 §3 k.r. i o. na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają świadczenia takie jak: świadczenie wychowawcze czy świadczenie Dobry Start. Bez wątpienia mają one jednak wpływ na ocenę rzeczywistych i realnych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji, a tym samym ustalenia kosztów jej utrzymania.

Mając zatem na uwadze fakt, że ww. świadczenia mają bez wątpienia wpływ na ocenę potrzeb uprawnionej, sąd uznał, iż wysokość dotychczasowych alimentów w połączeniu z ww. świadczeniem, pozwala B. P. zabezpieczyć wszystkie potrzeby małoletniej, dlatego sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione.

Zwrócić należy również uwagę, iż w wyroku rozwodowym, kosztami utrzymania małoletniej, obciążeni zostali oboje rodzice. Małoletnia O. P. nie jest też małym dzieckiem, które wymaga znacząco większego udziału w opiece nad nim rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Małoletnia jest dzieckiem zdrowym, nie generuje żadnych szczególnych wydatków związanych ze stanem zdrowia, specjalistyczną dietą, nie korzysta też z żadnych płatnych zajęć dodatkowych, zatem wydaje się że środki pochodzące przede wszystkim z alimentów, świadczenia wychowawczego i w razie potrzeby udziału B. P., są wystarczające by w pełni zaspokoić wszystkie uzasadnione potrzeby małoletniej.

Pozwany pozostaje w zatrudnieniu, posiada stałą pracę, a jego dochody plasują się na w miarę stałym poziomie. Niezależnie od obciążeń stałych (alimenty, opłaty, raty kredytowe), pozwany wykazał znaczące obciążenie z tytułu opłat za energię elektryczną zatem również ta okoliczność (choć w dalszej kolejności) została przez sąd wzięta pod uwagę. B. P. podnosiła, że z racji stanu zdrowia nie jest w stanie podjąć stałej pracy. Zwrócić należy uwagę, iż pomimo dyskopatii kręgosłupa, na którą cierpi w dzisiejszych czasach znaczny odsetek społeczeństwa, jest w stanie wykonywać pracę zawodową, unikając jedynie prac związanych ze znacznymi obciążeniami czy dźwiganiem (k.273a). Nie wymaga zaopatrzenia w specjalistyczny sprzęt rehabilitacyjny.

Strony w postępowaniu zwracały uwagę na brak kontaktów pozwanego z małoletnią powódką, czy utrudnianie tych kontaktów przez B. P.. Kwestia kontaktów rodzica z małoletnim dzieckiem nie jest przedmiotem niniejszego postępowania, dlatego sąd nie analizował ani przyczyn tego stanu rzeczy ani wpływu tejże sytuacji na wzajemne relacje pozwanego i małoletniej.

W ocenie sądu, wysokość dotychczasowych alimentów, zważywszy na potrzeby powódki i kondycję materialną obojga rodziców, jest odpowiednia i nie wymaga korekty, zatem sąd powództwo oddalił w całości jako nieuzasadnione z podanych wyżej przyczyn oraz z analogicznego powodu oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia powództwa.